Zorunlu Göç Kapsamında Gelenlerin Hizmet Borçlanması

Zorunlu Göç Kapsamında Gelenlerin Hizmet Borçlanması İmkânı Kimlere Getirilmiştir?

5754 sayılı Kanunun 79 uncu maddesi ile 3201 sayılı Kanuna eklenen geçici 6 ncı maddede, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 1/1/1989 tarihinden 8/5/2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerinin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkanı getirilmiştir.

Zorunlu Göç Kapsamında Gelenlerin Hizmet Borçlanması Şartları Nelerdir?

Söz konusu borçlanma hakkından yararlanabilmek için aranan şartlar şunlardır.

1) 1/1/1989 tarihinden 8/5/2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmak.

2) Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olmak.

3)  Türkiye’de ikamet etmek.

4) 2022 sayılı Kanun dahil Türkiye’de sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamak.

5)  Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmek.

6)  Zorunlu Göç Kapsamında Gelenlerin Borçlanma Talep Dilekçesi ile yazılı istekte bulunmak.

7)  Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemek.

5754 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 1/1/1989 - 8/5/2008 tarihleri arasında zorunlu göçe tabi tutularak ülkemize gelenlere, borçlanmanın genel kuralının aksine zorunlu göç kapsamında gelinen ülke vatandaşı iken geçirdikleri çalışma süreleri için borçlanma hakkı tanınmıştır.

Kanunun geçici 6 ncı maddesinde borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulacaktır.
Bu ülkeden kendi istekleri ile gelerek Türk vatandaşlığına geçenler zorunlu göç kapsamında olmadıklarından dolayı, bu kişilerin belirtilen kapsamda geçen sürelerini borçlanma talepleri reddedilecektir.

T.C. Kimlik Numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sisteminden Kurumca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde “….. tarihli ve …. sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır” ibaresi bulunanlar için, ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu aranmayacaktır.

Ancak, nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenmesi için başvuruda bulunmaları istenecektir. Ayrıca, zorunlu göçe tabi tutulduklarına ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarından temin edilecek bir belgenin Kuruma ibrazı halinde de borçlanma işlemi sonuçlandırılacaktır.

Zorunlu göç kapsamında gelinen ülkeden temin edilen ve Türkiye’de yeminli tercümanlarca çevirisi yapılmış hizmet belgesi ile Türkiye’deki nüfus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden farklılık bulunması halinde, ilgiliden isim değişikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de Kuruma verilmesi talep edilecektir.

Kanunun geçici 6 ncı maddesinde borçlanma kapsamında yalnızca çalışma süreleri gösterildiğinden, bu çalışma süreleri arasında veya sonunda boşta geçen (çalışılmayan) sürelerle ev kadınlığında geçen süreler, borçlanma kapsamı dışında tutulacaktır.

Başvuru sahiplerinin Türkiye’de ikamet adresleri Kimlik Paylaşım Sisteminden kontrol edilecek, kaydı bulunmayanlardan, muhtarlıklardan alınacak İkametgah Belgesi talep edilecektir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte zorunlu göç kapsamında gelinen vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanacaklardır.

Borçlanma talebinde bulunanların 2022 sayılı Kanun dahil sosyal güvenlik kurumlarından gelir ve aylık alıp almadıkları ile ilgili olarak başvuru dilekçesi ile yapılan beyanın gerçeğe uygunluğu, sosyal güvenlik kuruluşlarının ilgili bilgisayar kayıtları ve web sayfalarından Kurumca araştırılarak belirlenecek, ayrıca bu durumun belgelendirilmesi talep edilmeyecektir.

Geçici 6 ncı madde hükümleri uygulanmak suretiyle borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık (emekli) aylığı bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmayacaktır. Bu nedenle, zorunlu göç kapsamında gelinen ülkede geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepler reddedilecektir. Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanacaktır.

Borçlanmadan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getirmeyenlere ve bunların varislerine yazılı talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak Türk Lirası cinsinden iade edilecektir.

Zorunlu göç kapsamında hizmet borçlanmasının gerçekleştirilmesi için “Zorunlu Göç Kapsamında Gelenlerin Borçlanma Talep Dilekçesi” nin doldurulması gerekmektedir. Söz konusu talep dilekçesinin, sosyal güvenlik il müdürlükleri /sosyal güvenlik merkezlerinden temin edilebileceği gibi, başvuru sahiplerince Sosyal Güvenlik Kurumu web sayfasından da temin edilebilmektedir.