5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan kamu görevlilerinin emekli olduktan sonra yeniden çalışmaya başlamaları, çalıştığı işyeri ve statüye göre farklı sonuçları bulunmaktadır.

• 4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(a) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;

Özel sektörde 4/1-(a) kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmemekte, SGDP’ye tabi çalışabilmektedir. Ancak kamuda 4/1-(a) kapsamında çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmekte, aylıklarından tüm sigorta kolları için prim yatırılması gerekmektedir. (SGDP yatırılamaz.)

Emekli veya yaşlılık aylığı almakta iken kamuda yeniden göreve girenlerin aylıklarının durumu 5335 sayılı Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 30 uncu maddesi ile düzenlenmiştir. Bu hükmün ikinci fıkrasında aylığı kesilecek olanlar, dördüncü fıkrasında ise aylığı kesilmeksizin çalışabilecek olanlar belirtilmektedir.

5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi kapsamında sayılan işyerlerinde yani kamuda 4/1-(a) kapsamında çalışılması durumunda aylıklar kesilecektir. Bu kişilerden uzun ve kısa vadeli primler ile genel sağlık sigortası primi alınacak olup, sosyal güvenlik destek primi alınmayacaktır.

Bu durumun tek istisnası 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (f) bendine göre “Yaş haddini aşmamış olmaları kaydıyla her derece ve türdeki örgün ve yaygın eğitim kurumlarında ders ücreti karşılığı ders görevi verilenler”dir. Bu kapsamdakilerin hem aylıkları kesilmemekte, hem de SGDP kapsamında çalışması mümkün olmaktadır.

• 4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(b) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;

6663 sayılı Kanunla 5510 sayılı Kanunun Geçici 14 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi yürürlükten kaldırıldığından, 29.2.2016 tarihinden itibaren bu kişilerin emekli aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmeyecektir.

• 4/1-(c) Kapsamındaki Emeklilerin 4/1-(c) kapsamında yeniden çalışmaya başlaması durumunda;

Emekli aylığı almakta ikin Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında çalışılması durumunda aylıklar kesilecektir. Bu kişilerden uzun ve kısa vadeli primler ile genel sağlık sigortası primi alınacak olup, sosyal güvenlik destek primi alınmayacaktır.

Aylıkları ile birlikte 5434 sayılı Kanunun mülga ek 68 nci maddesi hükümleri uygulanmak suretiyle makam veya yüksek hâkimlik tazminatından yararlandırılan emeklilere bu tazminatlara bağlı olarak ödenen “temsil veya görev tazminatı ödemeleri”, yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın görev almaları halinde madde ile belirlenen istisnalar dışında kesilmektedir. Bu kapsamda ilgililer göreve başladıklarını en geç bir ay içinde SGK’ye bildirmekle yükümlüdür.
İlgili mevzuatına göre emekli aylığı kesilmeksizin kamu kesiminde görev almak, temsil veya görev tazminatı ödemelerinin de kesilmesini gerektirmektedir.

Millî İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına dahil kadrolar ile çarşı ve mahalle bekçisi kadro unvanı esas alınarak emekli aylığı bağlananlardan 5434 sayılı Kanunun ek 81 inci maddesi uyarınca “Ek Ödeme” den, yararlanan emeklilerin, emekli aylığı bağlanmasından sonra sosyal güvenlik destek primi ödemek suretiyle çalışma dahil herhangi bir sigortalılık statüsüne tabi olarak çalışmaları bu ödemenin kesilme nedeni olacaktır. Bu ödemeden yararlanma şartlarını kaybedenler, en geç bir ay içinde durumu SGK’ye bildirmekle yükümlüdür.

Kanunun yürürlük tarihinden sonra yaşlılık ve malullük aylıklarından süresinde kesilmeyen sosyal güvenlik destek primi borçları için gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanacaktır.

Gerek Kanunun yürürlük tarihinden önce gerekse yürürlük tarihinden sonra sosyal güvenlik destek primi ödenmiş veya bildirilmiş süreler Kanuna göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları prim gün sayısına ilave edilmeyecek ve toptan ödeme yapılmayacaktır.

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilen sigortalılardan kısa vadeli sigorta kolları primi alınmakta olup, sigortalının iş kazası geçirmesi veya meslek hastalığına tutulması halinde, bu sigorta kolundan sağlanan yardımlar yapılacaktır.

5838 sayılı Kanunun 32 nci maddesi ile Kanunun “Sosyal güvenlik destek primine ilişkin geçiş hükümleri” başlıklı geçici 14 üncü maddesine “2925 sayılı Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık aylığı almakta iken çalışmaya başlayanların aylıkları kesilmez ve bunlar hakkında da bu maddenin sosyal güvenlik destek primi alınmasına ilişkin hükümleri uygulanır.” hükmünü içeren fıkra eklenmiş ve anılan fıkra 1/10/2008 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.
Buna göre, 2925 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı alanların Kanunun yürürlük tarihi olan 1/10/2008 tarihinden sonra 4/1-(a) kapsamında çalışmaya başlaması halinde aylıkları kesilmeyecek ve bunlar hakkında tercih hakkı olmaksızın sosyal güvenlik destek primi uygulanacaktır. 4/1-(b) kapsamında çalışmaya başlaması halinde ise yaşlılık aylığı ödenmeye devam edilecek ve 29/2/2016 tarihine kadar aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilecektir. 1/3/2016 tarihinden itibaren 4/1-(b) kapsamındaki çalışmaları nedeniyle sigortalı sayılmayacak olup, aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi de yapılmayacaktır. Ancak, bunlardan aylıklarının kesilmesi yönünde yazılı istekte bulunanların yaşlılık aylıkları yazılı taleplerini takip eden ay başından itibaren kesilecektir.

Aylıklardan kesilecek SGDP tutarının 4/1-(b) sigortalılarına ilgili yılın Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek sosyal güvenlik destek priminden fazla olamayacağı hüküm altına alınmış olup, bu hüküm doğrultusunda 506 ve 2925 sayılı Kanunların ilgili hükümlerine göre yaşlılık ve malullük, 1479 sayılı Kanunun mülga hükümlerine göre yaşlılık aylığı almakta olanlardan Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte ve sonrasında 4/1-(b) kapsamında sigortalı olanların aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesilmektedir. Aylıklardan SGDP kesilecek sigortalılar için prim oranları 2011 yılından sonra % 15 olarak uygulanmaktadır.

Sigortalıların terk işlemi yapılmadığı sürece aylıklarından SGDP kesintisi yapılmaya devam edilecektir.

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçlarında yapılması gereken nedir?

Aylıklarından sosyal güvenlik destek primi kesintisi yapılmakta iken ölen sigortalıların birikmiş sosyal güvenlik destek primi borçları gecikme cezası ve gecikme zammı uygulanmak suretiyle hak sahiplerinin aylıklarından 1/4 oranında kesilecektir. Reddi miras halinde, söz konusu borçlar ölüm aylıklarından kesilmeyecektir.

• 2008 yılı Ekim ayı başından önce (4/a) kapsamında yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra serbest avukat olarak çalışan ya da noterlik yapanların aylıklarından % 15 oranında sosyal güvenlik destek primi kesilmiştir.


• (4/a) ya da (4/c) kapsamında çalışanlar hariç avukatlık ve noterlik mesleği gelir vergisi mükellefiyetine tabi olmayı gerektirdiğinden, bu çalışmalar (4/b) kapsamında çalışma olarak değerlendirilmektedir.


• 2008 yılı Ekim ayı başından sonra yaşlılık ve emekli aylığı bağlanıp avukatlık ve noterlik yapanların aylıklarından 2008 yılında % 12, 2009 yılında % 13, 2010 yılında % 14 ve 2011 yılında itibaren de % 15 oranında SGDP kesilmiştir.


• 2008 yılı Ekim ayı başından önce (4/c)’den emekli aylığı alıp avukatlık ya da noterlik yapanlardan 1/2/2012 tarihinden itibaren SGDP kesintisi yapılmaya başlanmıştır.

506 sayılı Kanunun geçici 20 nci maddesine tabi banka sandıklarından emekli olanlar hakkında Sosyal Güvenlik Kurumuna devredilinceye kadar sandık mevzuatı doğrultusunda işlem yapılmakla birlikte sandık emeklilerinin kendi nam ve hesabına çalışmaları halinde bankalarca aylıklarından SGDP kesilerek Kurumumuza bildirilmektedir.

Hizmetlerin birleştirilmesine yönelik yapılan işlemlerde sigortalının aynı anda birden fazla statüye tabi olması mümkün olmadığından yaşlılık aylığı bağlandıktan sonra özel sektöre tabi işlerde işveren yanında çalışıp SGDP’ye tabi olanlar ile kendi nam ve hesabına çalışması olup aylığından SGDP kesintisi yapılanlar hakkında 1/3/2011 tarihine kadar önce başlayan sigortalılık statüsüne göre işlem yapılmakta, 1/3/2011 tarihinden sonra ise hizmet akdine tabi sigortalılık geçerli sayıldığından aynı anda kendi nam ve hesabına çalışması bulunanların aylığından yapılan SGDP kesintisi kaldırılmaktadır.

Evet dönebilirler. Ancak, SGDP’ye tabi hizmetleri yaşlılık aylığı hesabında dikkate alınmaz.

2008 Ekim öncesi sigortalı olup, 5510 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine göre tarafına malullük aylığı bağlanmış olan;

4(b) sigortalısı; 4(a) kapsamında sigortalı olursa prime esas kazançlarından geçici 14 üncü madde gereği sosyal güvenlik destek primi, 4(b) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı, 4(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilir.

4(a) sigortalısı; 4(a) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilir. 4(b) kapsamında sigortalı olursa geçici 14 üncü madde gereği aylığından sosyal güvenlik destek primi kesilmekte iken 6663 sayılı Kanun ile Kanunda yapılan değişiklik gereği söz konusu sigortalılar için sosyal güvenlik destek primi uygulamasına 29/2/2016 tarihi itibariyle son verildiğinden, bu tarihten sonra aylıklar kesilmeyeceği gibi aylıklardan sosyal güvenlik destek primi de kesilmemektedir. Ancak, sigortalıların 1/3/2016 tarihinden itibaren yazılı istekte bulunmaları halinde yazılı istekte bulundukları tarihi takip eden ödeme döneminden itibaren aylıkları kesilir; 4(c) kapsamında sigortalı olursa 27 nci madde gereği aylığı kesilir.